AYT Edebiyat Deneme Sınavı – 2

Çoban Çeşmesi, Faruk Nafiz’in asıl kişiliğine kavuştuğunu müjdeyen ilk kitabıdır. Daha önceki yapıtlarında görülen etkilenmeyi bu kitabında göremeyiz. Bu kitap doğrudan doğruya onun ürünüdür. Bu kitapla sanatçı yalnızca kendi sesini dinlediği bir düzeye ulaşmış olur. Onu binbir çeşit renk ve kokuyla zenginleştiren, hayatının Anadolu’da geçen seneleridir. Önceki şiirlerinde de biçimsel kusurları çok azdı onun. Ancak Anadolu’yu tanıdıktan sonraki şiirlerinde kusursuz biçimin yanında olgun bir içerik de göze çarpar.

Bu parça aşağıdaki yazı türlerinin hangisinden alınmış olabilir?

I.  Oğuz Kağan, Manas, Battal Gazi, Ergenekon
II. Ergenekon, Attila, Alp Er Tunga, Oğuz Kağan
III. Göç, Şu, Danişmentname, Türeyiş
IV. Alp Er Tunga, Göç, Manas, Köroğlu
V. Dede Korkut, Oğuz Kağan, Şu, Attila

Yukarıdaki numaralanmış dizilerin hangisinde İslamiyet’ten önceki Türk destanları bir arada verilmiştir?

İstanbul bugün yorgun üzgün ve yaşlanmış
Biraz kilo almış ağlamış yine
Rimelleri akıyor.

Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif yoktur?

I.  Yaralama, öldürme gibi korkunç olaylar sahnede gösterilir.
II. Kişiler; tanrı, tanrıça veya soylu, seçkin kişilerdir.
III. Konular tarihten veya mitolojiden seçilir.
IV. Zaman, yer, ana olay birliğine uyulur.
V. Çirkin, kaba sözlere, bayağı ifadelere yer verilmez.

“Klasik trajedi” ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Pembe gül idim soldum
Al güle ibret oldum
Karşı karşı dururken
Yüzüne hasret kaldım

Bu dörtlükte aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

Çok iyi bir medrese tahsili görmüştür. Devlet işlerinden el çektiği dönemde bile hükümdarların fikir danıştığı, sanatçıların ona kasideler sunduğu önemli bir şahsiyettir. Klasik Divan şiirinin bütün türlerini kullanmış, hatta “tuyug” nazım şeklini tam bir olgunluğa eriştirmiştir. Sadece şiirle ilgilenmeyip, tarih, biyografi, dil alanlarında da yapıtlar vermiş, Türkçenin Farsçadan üstün olduğunu kanıtlamak için Muhakemet’ül Lügateyn adlı eserini yazmıştır. Edebîyatımızda hamse sahibi birkaç sanatçıdan biridir.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki yazar – eser eşleştirmelerinden hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır?

Büyük ümitlerin bağlandığı İttihat ve Terakki iktidarının giderek özgürlükleri sınırlayıcı davranışı, 1911 sonuna doğru Trablusgarp Savaşı’nı bahane ederek meclisi tatil etmesi üzerine —- çok sert ve güçlü bir polemik malzemesi olan Doksan Beşe Doğru’yu, bir süre sonra da iktidardaki yolsuzlukları eleştirmek için Han-ı Yağma’yı yazar. Peş peşe gelen şiirleri ondaki karamsar ruhu ortaya koyar. Hastalığının da arttığı bu günlerde bir çeşit çocukluğa dönüşte teselli bulmakla açıklanabilecek Şermin adlı bir kitap yayımlar. Bu kitapta hece vezniyle yazılmış çocuk şiirleri bulunur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

—-, yoksulluğun sınıfsallığını vurgulamaya Çukurova gerçeğini işlediği romanların ilki olan Bereketli Topraklar Üzerine ile başlar. “Memleketimizin insanlarının kalkınmasını, refahını, yükselmesini istedim. Bu işin de köyden başlaması kanısına vardım.” düşüncesiyle yazılan Bereketli Topraklar Üzerinde’de yoksulluk, emeğin üzerindeki sömürünün zorunlu bir sonucudur. Yoksul köylerinden kalkıp çalışmak için Çukurova’ya inen üç garip köylünün hikâyesinin anlatıldığı bu romanda, girdikleri her işte acımasızca sömürülen, kente geldiklerinde horlanan, alay edilen, kendileri gibi sefalet içerisinde yaşayan insanlara sığınan, ama biri dışında ayakta kalmayı beceremeyen köylüler kadar toplumsal ve ekonomik hayat da çok iyi gözlemlenmiş, tarımsal alandaki değişmeler eksiksiz kaydedilmiştir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Tahtadan yapılmış bir uzun kutu
Baş tarafı geniş, ayak ucu dar
Çakanlar bilir ki bu boş tabutu
Yarın kendileri dolduracaklar

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Onun adıyla özdeşleşen kavramlardan en önemlisi hürriyet düşüncesidir. “Hürriyet-i Efkar” adlı makalesinde geniş anlamda düşünce hürriyeti üzerinde duran yazar, insanın daha dünyaya gelirken hür olduğuna inanır. “Hürriyet Kasidesi” adlı ünlü manzumesinde hürriyet duygusunun baskıyla, zulümle yok edilemeyeceğini savunur. Hukuk konusunda daha çok Fransız düşünür Montesqieu’den etkilenmiştir. Ancak hukukun bir ulusun tarihiyle, gelenekleriyle uyum içinde olmasının gerekliliğine inanır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Millî edebiyat akımının kurucularından biri olarak kabul edilir. Aynı zamanda kısa öykü türünün de edebiyatımızdaki öncülerindendir. Edebîyat dünyasına şiirle adım atmasına rağmen, bu alandaki çabası uzun sürmemiş, öykü türünde yakaladığı başarıyla, öykücülükte karar kılmıştır. Genç Kalemler’de yayımlanan “Bahar ve Kelebekler” adlı öyküsünde kullandığı sade Türkçe, onun edebiyat yaşamında olduğu kadar Türk öykücülüğünün gelişme çizgisinde de önemli bir dönemeçtir. Çünkü bu öykü, dili yanında yeni bir hayat görüşüyle de önemlidir.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Yalın ve içtenlikli bir dil kullandığı ve aruz ölçüsüyle yazdığı ilk şiirlerini Şarkın Sultanları, Gönülden Gönüle adlı kitaplarında topladı. Sonralarıysa aruz ölçüsünden uzaklaşarak hece ölçüsünü benimsedi ve şiirlerinde hecenin özellikle 7+7 kalıbına bir ses zenginliği kazandırdı. Bu dönemde bir “memleket edebiyatı” yaratmak isteğiyle Anadolu insanının aşkını, eski sevdaları dile getiren şiirler yazdı. Gerçek sanatın Anadolu’ya yönelmesi gerektiğini “Başka sanat bilmeyiz karşımızda dururken/ Söylenmemiş bir destan gibi Anadolu’muz” dizeleriyle açıkladı. Şiirin yanı sıra, yurt ve ulus sevgisini işlediği Akın, toplumsal gerçeklere yöneldiği Canavar gibi oyunlar da yazdı.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Yazar, bu romanında Tanzimat döneminde başlayıp daha sonraki dönemlere de yansıyan Batılılaşma hareketini ve bu hareketin Türk aile yaşantısını nasıl etkilediğini anlatır. Muhafazakâr ailelerin oturduğu bir semt ile modernliğin üst düzeyde yaşandığı bir semt arasında kalan kahramanın içine düştüğü çıkmazlar oldukça etkili bir biçimde ortaya konur romanda. Bu tezatlıklar içinde gelgitler yaşayan ve Batı kültürüne hayran olan ama sonunda yaptığı yanlışlardan doğrulara ulaşan bir genç kızın hayatı o dönemde kimlik bunalımlarının ne derece şiddetli yaşandığının resmidir.

Bu parçada sözü edilen roman aşağıdakilerden hangisidir?

I.   Bütün şiirlerde aruz ölçüsü kullanılmıştır.
II.  Arapça, Farsça, Türkçe karışımı olan, sadece aydınlara hitap eden bir dil kullanılmıştır.
III. Kavramlar mazmun adı verilen kalıplaşmış anlam birimleriyle ifade edilmiştir.
IV. Gazel, kaside, mesnevi gibi ortak nazım biçimleri kullanılmıştır.
V.  Şiirde parça güzelliğine değil bütün güzelliğine değer verilmiş, en güzel şiiri bulmak amaçlanmıştır.

Divan şiiri ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yargılardan hangisi yanlıştır?

Defter-i Amal adlı yapıtında lalası İsmail Ağa’nın teşviki ile Farsçayı öğrendiğini söyler. Harabat mukaddimesinde ise henüz on beş yaşına gelmeden şiirle meşgul olduğunu açıklamaktadır. Yine bu dönemde aşık tarzı şiirler de yazmıştır. Ancak Namık Kemal ile tanıştıktan sonra yönünü Batı’ya dönen sanatçı, yeni edebiyatın ateşli bir savunucusu olur. Düşünsel olarak Batı’ya dönse de duygusal olarak eski şiire ilgisi devam ettiğinden, çoğu zaman ikilem içinde kalır. En başarılı şiirleri ise eski tarzda yazdıklarıdır.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki yapıtlardan hangisi ötekilerden farklı bir türde yazılmıştır?

Kalk arkadaş gidelim
Dereler yoldaşımız
Dağlar omuzdaşımız
Dünyayı seyredelim

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Varlık dergisinde yayımladığı “Kanal”, “Kırlangıçlar”, “Arap Hayri”, “Pazarcı”, “Kağnı” gibi öyküleriyle dikkati çekmiştir. Anadolu insanına yaklaşımıyla edebiyata yeni bir boyut kazandırmıştır. Ezilen insanların acılarını, sömürülmelerini dile getirmiş, aydınlar ve kentlilerin Anadolu insanına karşı takındıkları küçümseyici tavrı eleştirmiştir. Kuyucaklı Yusuf romanı, gerçekçi Türk romanının en özgün örneklerinden biridir. Ayrıca Halk şiirinden esinlenerek yazılmış şiirlerini içeren Dağlar ve Rüzgâr adlı kitabı yazın çevrelerinde ilgi uyandırmıştır. Ancak sanatçı, bu kitabından sonra şiirle ilgilenmemiş, sadece öykü ve roman yazmıştır. ‘Leylim Ley’, ‘Aldırma Gönül’ gibi halk dilinden yararlanarak yazdığı şiirler bestelen ünlü şiirlerinden birkaçıdır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki yazar – eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

Aşağıdaki eser – yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

Türkiye’nin en usta ressamlarından olan sanatçı, lise yıllarında resme yönelmiş, yurt içi ve dışında sergilere katılmıştır. Şiire de aynı yıllarda başlamış, ilk şiirleri Varlık, Yeditepe, Ses, İnsan gibi dergilerde yayımlanmıştır. İlk şiir kitabı “Yaradana Mektuplar” 1941’de basıldı. Şiirlerinde, resimlerinde olduğu gibi Halk edebiyatının zengin motiflerinden esinlenmiş; yalın bir dille, içten lirik şiirler yazmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Masallar, halk öyküleri, türküler, halk şiirleri alanlarında yaptığı folklor çalışmalarıyla ün kazanmıştır. Kimi yapıtları dolayısıyla “Masal Baba” sanını almıştır. Öğretmen olarak görev yaptığı kentlerdeki yerel gazetelerde fıkra yazarlığı da yapmıştır. “En Güzel Türk Masalları” adlı yapıtında gerçek bir şair karakteri gösterir.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?