Semai, halk şiirinin klasik biçimiyle söylenen nazım biçimlerinden biridir. Sözlük anlamı “işitilerek öğrenilen şiir” demektir.
Semainin Özellikleri
- Uyak düzeni ve dörtlük sayısı koşmayla aynıdır. Dizelerinin hece sayısı ve özel bir ezgiyle söylenmesi yönüyle koşmadan ayrılır.
- Semailerde kısa mısralara sığdırılmış ve zengin halk kültüründen çizgilerle işlenmiş, veciz ve ustalıklı bir söyleyiş dikkate çarpar.
- Semai, yalnızca 8’li hece ölçüsü ile söylenir. 4+4 veya 5+3 kalıbıyla yazılır.
- Nazım birimi dörtlüktür, dörtlüklerin sayısı 3 ile 5 arasında değişir.
- Kendine özgü bir ezgisi vardır ve bu ezgiyle söylenir.
- Semailerin temaları koşmalarla benzerlik gösterir. Genellikle aşk, özlem, tabiat güzellikleri ve gurbet duyguları konu edinilir.
- Son dörtlükte şair adını veya tapşırmasını söyler.
- Karacaoğlan ve Erzurumlu Emrah bu alanda en meşhur isimlerdir.
DİKKAT! Halk şiirinde aruz ölçüsüyle söylenen semailer de vardır. Yukarıda anlattığımız 8’li hece ölçüsüyle yazılan semaileri bunlarla karıştırmamak gerekir.
Semai Örnekleri
Örnek – 1
Gönül gurbet ele varma
Ya gelinir ya gelinmez
Her dilbere meyil verme
Ya sevilir ya sevilmez
Yürüktür bizim atımız
Yardan atlattı zatımız
Gurbet elde kıymatımız
Ya bilinir ya bilinmez
Bahçenizde nar ağacı
Kimi tatlı kimi acı
Gönüldeki dert ilacı
Ya bulunur ya bulunmaz
Deryalarda olur bahri
Doldur da ver içem zehri
Sunam gurbet elin kahrı
Ya çekilir ya çekilmez
Emrah der ki düştüm dile
Bülbül figân eder güle
Güzel sevmek bir sarp kale
Ya alınır ya alınmaz
Erzurumlu Emrah
Örnek – 2
İncecikten bir kar yağar
Tozar Elif Elif diye
Deli gönül abdal olmuş
Gezer Elif Elif diye
Elif’in uğru nakışlı
Yavru balaban bakışlı
Yayla çiçeği kokuşlu
Kokar Elif Elif diye
Elif kaşlarını çatar
Gamzesi sineme batar
Ak elleri kalem tutar
Yazar Elif Elif diye
Evlerinin önü çardak
Elif’in elinde bardak
Sanki yeşil başlı ördek
Yüzer Elif Elif diye
Karac’oğlan eğmelerin
Gönül vermez değmelerin
İliklemiş düğmelerin
Çözer Elif Elif diye
Karacaoğlan
Örnek – 3
Bugün ben bir güzel gördüm
Bakar cennet sarayından
Kamaştı gözümün nuru
Onun hüsn-ü cemalinden
Salındı bahçeya girdi
Çiçekler selama durdu
Mor menekşe boyun eğdi
Gül kızardı hicabından
Bahçenin kapısın açtım
Sandım ki cennete düştüm
Sevdim coştum helallaştım
Buse aldım yanağından
Bahçenin kapısı daldır
Dalında öten bülbüldür
Emrah da bir edna kuldur
Bağışla geç günahından
Erzurumlu Emrah
İlk yorum yapan olun