Geçiş Dönemi – Online Test

Bu eser, yalnız bir sözlük değil; İslâm’dan öncesi Türk edebiyatını, tarihini, coğrafyasını, folklorunu, mitolojisini aydınlatan ansiklopedik niteliktedir. Bilindiği üzere, XI. yüzyıl hemen bütün İslâm ülkelerinde Türklerin egemen olduğu bir dönemdir. Karahanlılar devletinin, özellikle Büyük Selçuk İmparatorluğu’nun askerlikçe ve uygarlıkça en parlak zamanı bu dönem içerisindedir. O tarihlerde Türklerin egemenliğindeki uluslar dilini öğrenmek ihtiyacını duyuyorlardı. Bu eser, işte bu maksatla, yani yabancılara Türkçe’yi öğretmek amacıyla 1073 – 1077 tarihleri arasında Bağdat’ta yazılmış bir sözlüktür.

Bu parçada sözü edilen yapıt ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

Sade bir Türkçe ile söylenmiş, derin manalı veciz sözleri ve Hikmet adlı şiirleri —- adlı eserinde toplandı. Sohbet tarzında ve sade Türkçe ile söylenen hikmetleri kısa zamanda doğuda Çin hudutlarından, batıda Akdeniz ve Marmara sahillerine kadar yayıldı. Bu kitap aslında İslamiyeti ve İslam ahlakını öğreten bir ahlak ve din kitabıdır. —- ayrıca Anadolu’daki Türk edebiyatının yeşerip, gelişmesine zemin hazırlamış ve Yunus Emre gibi şairlerin yetişmesini sağlamıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?

Muhtevâ bakımından bu yapıt; sahnesiz bir tiyatro eseri görünüşündedir. Hükümdâr Küntogdı’nın, âkibeti temsil eden Odgurmuş ile görüştükten sonra, dünyadaki hayatın esasını kavrayarak üzerindeki yükü taşımak istemediğini aklı temsil eden Ögdülmiş’e söylemesi üzerine; Ögdülmiş hükümdâra yapacağı işleri hatırlatır. Ona iyi ad kazanmak için yeni iş sahası gösterir. Eserin başında “tevhid, naat, dört halifenin zikri ve yaz mevsiminin tasviri vardır. Bunlardan sonra Bugra Han’ın medhiyesi yer alır. Bu şekli ile eser klasik düzenleme usûlüne uygunluk gösterir.

Bu parçada sözü edilen yapıt aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki eser-yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

I.  12.yyde “Edip Ahmet Yükneki” tarafından kaleme alınmıştır.
II. Atabet’ül Hakayık “hakikatler eşeği” anlamına gelir.
III. Aruz vezniyle mesnevi tarzında yazılmıştır.
IV. Didaktik bir eserdir, cömertlik, doğruluk, ilim gibi konular işlenmiştir.
V. Eserin dili oldukça sadedir; Arapça ve Farsça kelimelere rastlanmaz.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi Atabet’ül Hakayık adlı eserin özelliklerinden biri değildir?

“Kutadgu Bilig” adlı eser hangi anlama gelmektedir?

Aşağıdaki eser – yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

Kaşgarlı Mahmut —- adlı eserini Araplara Türkçeyi öğretmekten çok, Türkçenin Arapçayla yarış edebileceğini, Türkçenin zengin bir dil olduğunu, her türlü duygu ve düşünceyi anlatmaya uygun olduğunu göstermek için yazmıştır. Çağatay edebiyatının ünlü ismi Ali Şir Nevai ise —- adlı yapıtını Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu göstermek amacıyla yazmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

İslamiyet etkisinde oluşan ilk eserlerde İslami düşünceler görülmüş, aynı zamanda yeni bir terminolojinin etkisiyle Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir. Devlet yönetiminin nasıl olması gerektiğini işleyen Kutadgu Bilig, Türk dilinin ilk sözlüğü olan Divan-ı Lügat’it Türk, dinî ve tasavvufî düşünceyi şiire taşıyan Divan-ı Hikmet, dinî gerçekleri işleyen Atabet’ül Hakayık sözünü ettiğimiz eserlerdendir.

Bu parçada eseri anılmayan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdakilerden hangisi, destan (epope) geleneğinden halk öykücülüğüne geçiş döneminin ürünüdür?   (ÖYS – 1981)

Xl. yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin değeri, yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak, kurallarını ve yöntemlerini bildirmek, ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez. Sözcükleri açıklarken tarih, coğrafya, folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler, toplumsal yaşayışa ilişkin ipuçları da verir.

Bu paragrafta sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?   (ÖYS – 1988)

15. yüzyılın başlarında yazıya geçirilen —-, adını yaratıcısı olduğuna inanılan kişiden alır. Türklerin yaşamını tarihsel, kültürel ve toplumsal bakımdan çok iyi anlatan bu yaratılar, —- ürünleridir. İslamiyet öncesi dönemde oluşturulan bu ürünlere, bu dinin kabulünden sonra İslami söyleyiş özellikleri de eklenmiştir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?   (ÖSS – 2008)

(I) “Kitab-ı Dede Korkut”, sanatçısı belli olmayan, halkın ortak malı olan bir eserdir.
(II) Nazım ve nesir karışımı on iki hikâyeden oluşur.
(III) Hikâyelerde daha çok Oğuzların, düşmanları ve insanüstü güçlerle savaşımları anlatılmaktadır.
(IV) Her hikâye bağımsız olmakla beraber, çoğunda ortak kahramanlar bulunur ve her hikâyenin sonunda Dede Korkut söz alır.
(V) Hikâyelerde adı geçen Dede Korkut, kahramanlığıyla ün kazanmış Oğuz beylerinden biridir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde verilen bilgi yanlıştır?   (ÖYS – 1996)

—-, bütünüyle Ahmet Yesevi tarafından yazılmamıştır. Eserde onun izleyicilerinin de şiirleri olduğu söylenmektedir. Didaktik ve manzum bir eserdir. Genel olarak dervişlik hakkında övgülerden bu dünyadan şikâyetten cennet ve cehennem tasvirlerinden, peygamberin hayatından ve mucizelerinden bahsedilir. Dinî ve ahlaki öğütler veren şiirlere de yer vermiştir. Hece ölçüsü olarak 4+3 ve 4+4+4 kullanılmıştır. Bu yapıtın ortaya çıkmasından bir süre sonra; İslamiyet göçebe Türk toplulukları arasında yayılmaya başlamıştır. Ahmet Yesevi’nin görüşleri Anadolu gizemciliğinin (tasavvuf) temelini oluşturur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Yusuf Has Hacip ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?