İlk İslami Eserler | Online Test – 4

Aşağıdakilerden hangisi, destan (epope) geleneğinden halk öykücülüğüne geçiş dönemi ürünüdür?

Aşağıdaki yapıtlardan hangisinde “Tağ tağka kavuşmas, kişi kişige kavuşur.” sözü ve açıklaması bulunabilir?

İslamiyet’in kabulüyle Türklerin yaşamında köklü bir değişim görülmüş, bu değişim dönemin ürünlerinde de kendisini göstermiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu dönemin ürünlerinde görülen değişimlerden biri değildir?

Aşağıdakilerden hangisi geçiş dönemi ürünleriyle ilişkilendirilemez?

11. yüzyılda yazılan bu eser ilk ansiklopedik sözlük ve ilk dilbilgisi kitabımızdır. 7500 Türkçe sözcüğün yer aldığı eser, Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla kaleme alınmıştır. Eserde Türklerin tarihleri, coğrafyaları, edebiyatları, gelenek ve görenekleri anlatılarak o dönemin kültürünün günümüze dek ulaşması sağlanmıştır.
Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgiler, ayraç içindeki eserle uyuşmamaktadır?

(I) Kutadgu Bilig 900 yıllık bir geçmişi olan İslamî Türk edebiyatının ilk ve en önemli verimidir. (II) 6520 beyitlik didaktik bir manzume olan eser, aruzun fe û lün fe û lün fe û lün fa ûl vezniyle yazılmıştır. (III) Yazar İran sanatçılarını örnek aldığından eserinde dörtlüklere ve hece ölçüsüne yer vermemiştir. (IV) Yusuf Has Hacip eserini meydana getirirken gerek nazım örgüsü gerekse epik üslup açısından Firdevsi’nin Şehnâme’sinden etkilenmiş, onun Farsçada yaptığını Türkçede yapmıştır. (V) Yazar, insana her iki dünyada gerçekten kutlu olmak, mutlu yaşamak için gerekli yolu göstermek amacıyla bu eseri kaleme almıştır.
Kutadgu Bilig ile ilgili olarak numaralı cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?

“Ben onların (yani Türklerin) en uz dillisi, en açık anlatanı, akılca en incesi, soyca en köklüsü, en iyi kargı kullananı olduğum hâlde onların şarlarını (şehirlerini), çöllerini baştan başa dolaştım. Türk, Türkmen, Oğuz, Çiğil, Yağma, Kırgız boylarının dillerini, kafiyelerini belleyerek faydalandım. Öyle ki, bende onlardan her boyun dili en iyi şekilde yer etti. Ben onları en iyi surette sıralamış, en iyi düzenle düzenlemişimdir.’’
Eserini oluştururken izlediği yolu bu sözlerle dile getiren yazar, aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Bu eser, yalnız bir sözlük değil; İslamiyet öncesi Türk edebiyatını, tarihini, coğrafyasını, folklorunu, mitolojisini aydınlatan ansiklopedik niteliktedir. Bilindiği üzere, XI. yüzyıl hemen bütün İslam ülkelerinde Türklerin egemen olduğu bir dönemdir. Karahanlılar devletinin, özellikle Büyük Selçuk İmparatorluğu’nun askerlikçe ve uygarlıkça en parlak zamanı bu dönem içerisindedir. O tarihlerde Türklerin egemenliğindeki uluslar dilini öğrenmek ihtiyacını duyuyorlardı. Bu eser, işte bu maksatla, yani yabancılara Türkçeyi öğretmek amacıyla 1073 – 1077 tarihleri arasında Bağdat’ta yazılmış bir sözlüktür.
Bu parçada sözü edilen yapıt ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

Sade bir Türkçe ile söylenmiş, derin manalı veciz sözleri ve Hikmet adlı şiirleri —- adlı eserinde toplandı. Sohbet tarzında ve sade Türkçe ile söylenen hikmetleri kısa zamanda doğuda Çin hudutlarından, batıda Akdeniz ve Marmara sahillerine kadar yayıldı. Bu kitap aslında İslamiyet’i ve İslam ahlakını öğreten bir ahlak ve din kitabıdır. —- ayrıca Anadolu’daki Türk edebiyatının yeşerip, gelişmesine zemin hazırlamış ve Yunus Emre gibi şairlerin yetişmesini sağlamıştır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?

I. 12. yüzyılda “Edip Ahmet Yükneki” tarafından kaleme alınmıştır.
II. Atabet’ül Hakayık “hakikatler eşeği” anlamına gelir.
III. Aruz vezniyle mesnevi tarzında yazılmıştır.
IV. Didaktik bir eserdir, cömertlik, doğruluk, ilim gibi konular işlenmiştir.
V. Eserin dili oldukça sadedir; Arapça ve Farsça kelimelere rastlanmaz.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi Atabet’ül Hakayık adlı
eserin özelliklerinden biri değildir?

Muhtevâ bakımından bu yapıt; sahnesiz bir tiyatro eseri görünüşündedir. Hükümdâr Küntogdı’nın, âkibeti temsil eden Odgurmuş ile görüştükten sonra, dünyadaki hayatın esasını kavrayarak üzerindeki yükü taşımak istemediğini aklıtemsil eden Ögdülmiş’e söylemesi üzerine; Ögdülmiş hükümdâra yapacağı işleri hatırlatır. Ona iyi ad kazanmak için yeni iş sahası gösterir. Eserin başında “tevhid, naat, dört halifenin zikri ve yaz mevsiminin tasviri vardır. Bunlardan sonra Bugra Han’ın medhiyesi yer alır. Bu şekli ile eser klasik düzenleme usûlüne uygunluk gösterir.
Bu parçada sözü edilen yapıt aşağıdakilerden hangisidir

Hâlıkımnı izler tün kün cihân içinde
Tört yanımdın yol indi kevn ü mekân içinde
Üç yüz altmış su kiçtim tort yüz kırk tort tağ aştım
Vahdet şârabın içtim, tüştüm meydân içinde
Divan-ı Hikmet’ten alınan bu parça için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Aşağıdakilerden hangisi İslami dönem Türk edebiyatının özellikleri arasında yer almaz?

Eserler

Divanü Lügati’t- Türk
Muhakemetü’l Lügateyn
Divan-ı Hikmet
Kutadgu Bilig
Atabetü’l Hakayık

Yazarlar
Ahmet Yesevi
Edip Ahmet Yükneki
Alî Şir Nevaî
Kaşgarlı Mahmut
Yukarıdaki eserler yazarlarıyla eşleştirildiğinde
aşağıdakilerden hangisi boşta kalır?