Anlatımda Düşünceyi Geliştirme Yöntemleri Test – 2

Bazı yanlarıyla Rıfat llgaz, Nazım Hikmet’ten çok Orhan Veli’ye yakın düşer. Ama bu yakınlık dıştadır; özde değil, biçimdedir. Nitekim, Orhan Veli’nin “başlangıçta” toplumcu bir kaygısı yoktur. Ilgaz ise belirli bir inancın adamıdır. Onun için Orhan Veli’de kendinden başka amacı olmayan mizah, Ilgaz’da toplumsal yergiye destek olur. Orhan Veli, özellikle Garip döneminde Batıcıdır. Ilgaz ise yerli ve yereldir. Orhan Veli, halk gibi olmaya özenir; llgaz ise halktan biridir.
Bu parçada anlatım yollarından hangisine başvurulmuştur?

Yöremize kocaman binalar ne kadar dikilirse dikilsin, biz o binalardan daha yüce ve ışıklılarını içimize dikmedikçe yeterince uygar, yeterince seven kişiler olamayız. Ben seni ilgilendirmiyorsam ya da ben seninle ilgilenilmiyorsam duygu ve düşüncelerimizdeki gökyüzü hep kısır bulutlarla dolu demektir. Sonra bunun adına yaşamak mı denir?
Yukarıdaki paragrafta yazar, aşağıda belirtilen anlatım biçimlerinden hangisine başvurmuştur?

İnsan kişiliği, kuvvetini düşünceden alır. Bunun için insanlar düşüncelerini özgürce ortaya koyabilmelidir. Çünkü her şey özgür düşünceden doğar. Hubbart: “Düşüncenin zincire vurulduğu bir yerde, hiçbir ilerleme olmaz.” derken bu noktaya dikkat çekmektedir. Medeniyetlerin gelişip ilerlemesini isteyenler, düşünce özgürlüğünden asla korkmamalıdır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmuştur?

Yazdıklarında, yaşanmışlığın payı olan her şairde görülür öyküye yakınlık. Özümlenmiş, damıtılmış hayat gerçeğinin bir bakıma şiirde somutlaşması yaratır bu durumu. Üstünde durulması gereken, öykü özünün şairce yansıtılıp yansıtılmadığı, şiir biçimine ulaşılıp ulaşılamadığıdır. “Fahriye Abla” şiiri bunun en tipik göstergesidir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?

Genç yaşta canına kıyan Yesenin için yazar Maksim Gorki şöyle demiş: “Yesenin’e acıyorum. Uzun süredir ya onu öldüreceklerini ya da bu işi kendisinin yapacağını düşünüyordum. Yesenin, doğa tarafından yalnız şiir için toprağın bitip tükenmez hüznünü anlatması için dünyadaki her canlıya duyulan sevginin dile getirilmesi için yaratılmış bir organizmadır.”
Bu parçada Maksim Gorki’nin düşüncesini açıklarken başvurduğu yol aşağıdakilerden hangisidir?

Yazı, kaynağı olan resimlerden uzaklaşa uzaklaşa onu öğrenenleri doğadan, eşyadan koparmış, neredeyse kör inanç diyebileceğimiz bir yazılı kültür hayranlığına itmiştir. Kitaplardan başkasına inanmıyoruz, gördüklerimize önem vermiyoruz, giderek acısını çektiğimiz olayların ne olduğunu kitaplarda arıyoruz; sözlere değil, yazılara güveniyoruz. Montaigne diyor ki: “Budalalıklar yazı kalıbına döküldü mü ciddilik kazanıyor. Bir yerde duydum deseniz olmaz, bir yerde okudum diyeceksiniz.”
Bu parçada öne sürülen düşünceyi kanıtlamak için aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?

Kitap, istikbale yollanan mektup… Smokin giyen heyecan, mumyalanan tefekkür. Kitap ve gazete… Biri zamanın dışındadır, öteki “an’”ın kendisi. Kitap beraber yaşar sizinle, beraber büyür; gazete okununca biter.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

Avrupa’nın herhangi bir kentine gittiğiniz zaman, kafanızda yetiştiğiniz ülkeyle bağlantılı olarak gelişmiş olan belli kavramları tekrar gözden geçirmeniz gerekiyor. Kafamızda değiştirmemiz gereken şeylerin başında, meydan olgusu gelir. Bizim meydan zannettiğimiz Taksim için orada sonuna “-cık” eki konularak bir telaffuz yapmak gerekiyor. Burada meydan demek, kentin nefes aldığı, dinlendiği alan demek. Bu meydanların olmazsa olmazı ise, detayları konusunda hiç de cimri davranılmamış olan heykellerdir. Büyüklükleri ve ihtişamları kesinlikle birbirinden aşağı kalmıyor bu sanat eserlerinin.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisinden yararlanılmamıştır?

Buraya denizi çiziyorsun ya
Sulan maviye boyuyorsun
Kayıkları koyuyorsun üstüne
Sabahı, serinliği koyuyorsun
Bu dizelerde aşağıdaki duyulardan hangilerine özgü nitelikler görülmektedir?

Zamanın sonrasız akışı içerisinde yıllar, gerçekte birtakım sayılar olmaktan öteye gitmez. Sayılar hangi tabloyu gösterirse göstersin, gelişme ve gerileme hep kendi doğasının yasalarıyla bağımlı kalır. Asıl önem taşıyan nokta, geçmişin ve yaşanmakta olan zamanın hesabını, geleceğe yansıyan sancıların doğduğu dönemlerde çıkartabilmektir. Kimi zaman “bunalım” diye de adlandırılan bu dönemler köklü bir özeleştiri anlamında iyi değerlendirilebildiği takdirde bunalım, bir yeniden doğuşla noktalanır. Alman ozanı Novalis bu konuda şöyle der: “Toplum ve sanat bağlamında hastalık, her şeyin sonu değil, tanıyı iyi koyabilmek ve bu tanı doğrultusunda davranmayı bilmek koşuluyla, yeninin başlangıcıdır.”
Yukarıdaki metnin anlatıcısı aşağıdakilerin hangisinden yararlanmıştır?

Köyceğiz’in, yaşamımda ayrı bir yeri vardır. Neredeyse dört aydır Köyceğiz’e gittiğim yoktu. O canim kopkoyu yeşil yapraklı, bodur ağaçlı narenciye bahçeleri; başka yerlerde pek rastlanmayan günlük ormanları, okaliptüs koruları, oğlakların zıplayıp hopladığı ufarak keçi sürüleri ve masmavi Köyceğiz Gölü… Sanki bir ressamın özenle, bin bir emekle yaptığı muhteşem bir tablo… Bu tabloyu özlememek ne mümkün?
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

İki ihtiyar, bahçeye sandalyelerini koydu, ağır ve titrek hareketlerle oturdukları yerlere kuruldu. Uzaktan gelen bir tren sesi ile geçmişe daldılar. Bir ara akıllarından geçenleri anlamış gibi sandalyeden doğrularak birbirlerine baktılar. Biri: “Ah, o günler! Umut, cesaret, hırs, arzu dolu günler…” dedi. Öteki birden cevap verdi: “Ne kaldı geriye, şu yazılan bir iki dize anıdan başka.” deyip ikisi de koca bir çınar gibi arkalarına yaslanıp düşüncelere daldılar.
Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Anadolu, dört mevsimi dört ayrı elbise gibi giyer üzerine. Benim gibi yoldan yola savrulan bir gezginseniz ve bir de aynı yere değişik zamanlarda gitme hastalığınız varsa, bin bir renk ve koku taşıyan bu topraklarda bir gerçeği çok iyi gözlemlersiniz. Bazı yöreler tüm mevsimlerin güzelliğini olabildiğince yakıştırır kendine. Bu yerlerden biri, kendini dağlara ve ormanlara vermiş olan Bolu’dur. Bolu ve ilçeleri yılın her döneminde göz bebeklerimize şiirsel görüntüler taşır. Kentin güneyindeki Seben ilçesi de ilkbaharı kırlarda ve dağlarda; yaz giysisini de yaylalarda giyer.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Türkiye yeni bir oluşum içindedir. Bunun iyi bir biçimde gelişmesi bizim davranışlarımıza bağlıdır. Eskiyi yok saymak çıkar yol olmadığı gibi aynı yolu sürdürmek de çıkar yol değildir. Bu konuda Tanpınar: “Devam ederek değişmek, değişerek devam etmek olmalıdır.” der. Doğru olan da budur. Doğada her şey bir periyot içinde değişiyor zaten.
Bu parçada düşünceyi geliştirmek için aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?

Şoför, daracık vadilerin arasından kıvrılarak giden tozlu ince yolda, cipi metrelerce aşağıdan akan nehrin soğuk sularına yuvarlamadan inanılmaz bir beceriyle yol alıyor. Karşıdan bir araç gözüktüğünde bizi korku basıyor ama şoförün aldırdığı yok. Geçiyor aynı hızla. İçinden geçtiğimiz görkemli manzaranın büyüsü ve yıllardır beklediğimiz anın giderek yaklaşmakta oluşu, Pakistanlı şoförün yüzündeki tehlikeye karşı kayıtsız ifadenin bir benzerini bizim suratımıza da boyuyor. Birkaç saat sonra sınır kapısındayız. Başında rengârenk kuştüyleriyle süslenmiş şapkasıyla sınır görevlisi işte karşımızda.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?