Anlatımda Düşünceyi Geliştirme Yöntemleri Test – 1

Tarihçi, genellikle her şey olup bittikten sonra çalışmaya başlayacaktır. Eleştirmen ise, çoğu zaman, yeniliğin söylenmeye, görünmeye başladığı sırada, bu süreci yaşarken çalışır. Bir bakıma tarihçiden daha özgür, bir bakıma ondan çok daha bağımlıdır.
Bu parçada düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

Muallim Naci, Divan edebiyatı nazım şekillerini kullanarak yazmıştır. Bu nedenle de “kafiye göz için olmalı” düşüncesinde ısrar etmiştir. Recaizade Mahmut Ekrem ise “Kafiye kulak için olmalıdır.” anlayışını ileri sürmüş. Bu tartışma sonunda Recaizade’nin yengisiyle sona ermiştir.
Bu parçada düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

1996 – 1997 öğretim yılında ÖSS’ye yaklaşık bir milyon dört yüz bin kişi başvurmuş. Bunlardan ÖSS’yi kazananların sayısı altı yüz elli bin kişidir. Bu öğretim yılında da diğer yıllarda olduğu gibi ÖSS ‘ye başvuranların sayısı artmakta ve gelecek için tehlike sinyalleri yakmaktadır. Gelecek yıllarda bu sayının artacağından da endişelenmiyor değilim…
Bu parçada öne sürülen düşünceyi açıklamak için aşağıdaki yollardan hangisine başvurulmuştur?

Taitus “Örnek olsun diye verilen bir cezada kamunun yararına ve bireyin zararına bir adaletsizlik vardır” der. Bu da gösteriyor ki adaletin kanunlarında bile mutlaka bir adaletsiz taraf vardır.
Bu parçada düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

Aşağıdakilerden hangisi bir tanım cümlesidir?

Orhan Kemal’in yapıtlarında görülen özelliklerden biri de romanlarının bütünlük taşımasıdır. Bir yapıtındaki kişiler, diğer yapıtında da karşımıza çıkar. Olaylar birbirini izler. Örneğin “Bereketli Topraklar Üzerinde”nin kahramanı Halil, bir başka romanında anılarak geçer. Orhan Kemal’in kahramanları aynı sona ulaşır.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

Donmuş suya yani renksiz kristal biçimli katı maddeye buz denir. Buzun yoğunluğu sudan azdır, buz suyun üzerinde yüzer. Suyun donarak buz hâline gelirken genleşmesi su borularını ve otomobil radyatörlerini çatlatır. Suyun içinde çözünmüş olan maddeler, donma noktasını düşürür. Antifriz denen maddeler de bunu sağlar, donmayı geciktirir. Bu nedenle deniz suyu da -2 °C’de donar.
Bu parçada yazarın okuyucuya yönelim amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Sanat yapmaktaki amacım, halkımızın, genel olarak da insanların müspet bilimler doğrultusundaki en bağımsız koşullar içinde en mutlu olmasını isteme çabasıdır. Yani demokrasiyi istemektir. Ünlü Lincoln’ün dediği gibi “Halkın, halk için, halk tarafından yönetilmesi, yani demokrasiye ulaşmak için çaba sarf etmelidir sanatçı.”
Bu parçada düşünceyi geliştirmede aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?

Bence öykünün konusu daha önemlidir. Yani biçim dediğimiz şekil, öz dediğimiz içeriği değil; içerik dediğimiz öz, biçim dediğimiz şekli tayin eder. Bir terzi, elbiseyi rastgele yapmaz. Kumaşı kesip biçeceği bedenin ölçüsünü alır peşin, kumaşı sonra keser. Yani önce beden, sonra kumaş, daha sonra da bedene göre elbise.
Bu parçada aşağıdaki anlatım yollarından hangisi ağır basmaktadır?

Tiyatro, ulusların yüceliğini ya da çöküşünü gösteren bir barometredir. Duyarlığı olan, oturmuş bir tiyatro halkın duyarlılığını birkaç yıl içinde değiştirebilir; buna karşılık, uçmaya yarayan kanatları at tırnağına dönüşmüş yani soysuzlaşmış bir tiyatro, bütün bir ulusu kabalaştırır, uyuşturur.
Bu parçada, düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

Bir edebiyat ürününün yarına kalırlığını salt diline bağlayamayız. Dil kadar, seçilen konunun işlenişi de önemlidir. Ne var ki kimileri için yarına kalmanın ölçüsü dil ve işleyişten çok konudur. Öyleyse bir yapıtın yaşarlar kazanması, dili ve konunu işlenişi kadar içeriğinin de yeni olmasını gerektirir.
Bu parçada aşağıdaki anlatım yollarından hangisi ağır basmaktadır?

Dünya edebiyatı en ölümsüz eserlerini, genellikle klasik estetikler, şekiller ve kurallar içinde
yaratmıştır. Voltaire’in “Klasik edebiyatlar, dillerin de klasik seviyeye erdikleri zamanlarda meydana gelir.” sözü bu düşünceyi açıkça destekliyor. Unutmayalım ki insanlığın hafızasında yer eden belki bir gün sizi de ebedîleştirecek olan sözler, sanatın asırlar hatta çağlar boyunca işleyerek ortaya koyduğu estetik kaidelere uyan sözlerdir.
Bu parçada, düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

Orhan Kemal’in öykülerinde, çalışan insanlar önemli bir yer tutar. Romanlarında da aynı koşutluğu görürüz. “Ekmek Kavgası”ndaki öykülerde başlayan fabrika işçiliği geniş bir sayıya ulaşan öykülere konu olmuştu. “Bir Ölüye Dair” adlı öyküde, iplikhane işçisi ve üç çocuklu genç kadın Zehra’nın güç yaşamını ve acı sonunu anlatır. “Uyku”da ise fabrika işçiliğini işler. “Grev”de de fabrikada çalışanların dünyasını somut olarak ortaya koyar.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi ağır basar?

Sait’in dünyası ne kadar karışık, zengin ve esrarlı ise Orhan Kemal’inki o kadar açık, basit, fakir ve sırsızdır. Sait; gerçeğin, varlığı idrak eden, duyan, hayal kuran, aldanan, kızan ve seven kendisinden ayrı olabileceğine inanmaz. Orhan Kemal ise dünyaya ve insanlara dar bir çerçeveden bakar.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

Cağaloğlu’nda derginin küçük odasına bir öğle vakti genç bir kız gibi heyecanla dalışını, yüzündeki simler kırmızı saçları, üstünde mor peleriniyle çantasından çıkardığı bir tomar kâğıdı önüme fırlatışını bugün gibi hatırlıyorum. “Hepsi birbirine karıştı, ne yapacağımı bilemiyorum. Bu kitap galiba olmayacak.” Ben onu sakinleştirmeye çalışıyor, bir yandan kâğıtları sıralamayı deniyordum. Onu en son bir hastane odasında gördüm; sonra onunla bir daha hiç karşılaşmadık.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?