Ağıt, anonim halk şiiri nazım biçimlerinden biridir. Genellikle ölen kişilerin ardından söylenen, bunun yanında temel sebebi ayrılık olan her olayın üstüne dile getirilen şiirlerin genel adıdır. Ağıtlar, belirli bir ezgi ile söylenir ve belirgin bir biçimi yoktur. Bu nedenler ağıtlar, aslında bir çeşit türkü örneği kabul edilebilir. Bu türküler, ölen kişinin yakın akrabası, nişanlısı ya da eşi tarafından söylenir.
Ağıt Nazım Biçiminin Özellikleri
- İnsanın ölüm karşısında duyduğu çaresizliği ve korkuyu dile getirir.
- Ağıtlarda ölen kişinin iyiliklerinden, güzelliklerinden, geride bıraktığı iyi şeylerden bahsedilir.
- Sözleri ve bestesi acıklıdır.
- Ağıtlar, İslamiyet öncesinde yuğ törenlerinde söylenen “sagu”larda, divan edebiyatında ise “mersiye”lerde karşılık bulmuştur.
- Ağıtlar da aslında bir türkü türüdür.
- Düzenli ya da düzensiz biçimde bir ezgi eşliğinde söylenir.
- Genellikle 7, 8 veya 11’li hece ölçüsü kullanılır.
- Ağıt söyleme işine “ağıt yakma” ağıt söyleyen kişiye de “ağıtçı” adı verilir.
- Doğal afetler, yurdun işgali, asker uğurlama, dul kalma, gurbete gitme gibi konularda da ağıt söylenebilir.
- Ölen kişinin kendi ağzından söyleniyormuş gibi gösterilen ağıtlar da mevcuttur.
Ağıt Örnekleri
Arda Boyları
Arda boylarında kırmızı erik
Halime’nin ardında on yedi belik
Ah anneciğim ah anneceğim yaktın ya beni
Bu genç yaşta denizlere attın ya beni
Alıverin feracemi anneceğim diksin
O kıymatlı İsmail’e kendisi gitsin
Uyan uyan İreceb’im senin olayım
Ardalar aldı ya nerde bulayım
Arda boylarına ben kendim gittim
Dalgalar vurdukça can teslim ettim
Ah anneciğim ah anneceğim yaktın ya beni
Bu genç yaşta denizlere attın ya beni
Kızılırmak Türküsü
Altı kardeş idik bindirdik ata
Hürü’yü yolladık üç köyden öte
Kızılırmağa varınca oldu bir hata
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Evde kaynanası evi bezedir
Yolda kaynatası yolu gözedir
Gelinsiz haneyi kime bezedir
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Atlılar da Kapaltı’nı dolaşır
Yengeler de kuzu gibi meleşir
Kara heber güveyiye ulaşır
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Köprüye varınca köprü yıkıldı
Üç yüz atlı birden suya döküldü
Nice yiğitlerin beli büküldü
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Tüfek getirin de şu kartalı vuralım
Dalgıç getirin de allı gelini bulalım
Biz gelinsiz nasıl köye varalım
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Elinin kınası soldu mu ola
Gözünün sürmesi soldu mu ola
Evde kaynatası duydu mu ola
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yârimi
Kızılırmak parça parça olaydın
Her bir parçan bir yerlerde kalaydın
Sen de benim gibi yarsız kalaydın
Nettin Kızılırmak allı gelini
Dalga vurdu göremedim boyunu
İlk yorum yapan olun