Bu yazımızda “adlaşmış sıfat nedir?” sorusunun yanıtını örnekler üzerinden vermeye çalıştık. Sıfatın önündeki ad düşer ve sıfat tek başına kullanılırsa sıfat adlaşır. Çekim eki alan sıfatlar adlaşır. “Adlaşmış sıfat”lar görev olarak addır.
Örneğin “Ağlayanlar bir gün güler, gamlanma gönül.” cümlesinde “Ağlayan insanlar” tamlamasında yer alan “insan” sözcüğü düşmüş, “ağlayan” sözcüğü çoğul eki (-lar) alarak adlaşmıştır.
Adlaşmış Sıfat örnekleri
Bugün ben bir güzel gördüm. (“Güzel kız” tamlamasında “kız” sözcüğü düşmüş, “güzel” sözcüğü adlaşmıştır.)
Yeşiller giymiş ah üzerine. (“Yeşil elbiseler” tamlamasında “elbise” sözcüğü düşmüş, “yeşil” sözcüğü çoğul eki (-ler) alarak adlaşmıştır.)
Aşağıdaki dizelerde yer alan altı çizili sözcükler adlaşmış sıfattır:
Tarife sığmıyor aşkın anlamı
Ancak çeken bilir bu derdi gamı
Önce naz sonra söz ve sonra hile
Sevilen seveni düşürür dile
Ben güzele güzel demem
Güzel benim olmayınca
Sıfat tamlamalarında sıfat ile ismin yeri değiştirilerek belirtili isim tamlaması oluşturulduğunda sıfat adlaşır.
“Adamın iyisi iş başında belli olur.” cümlesinde “iyi adam” sıfat tamlaması, isim tamlaması biçimine getirilmiş, “iyi” sözcüğü adlaşmıştır.
“Gölün mavisi bizi büyüledi.” cümlesinde “mavi göl” sıfat tamlaması, isim tamlaması biçimine getirilmiş, “mavi” sözcüğü adlaşmıştır.
Aşağıdaki dizelerdeki altı çizili sözcükler de sıfat ile adın yeri değiştirilerek adlaşmış sıfat yapılmıştır:
Desem ki vakitlerden bir nisan akşamıdır
Rüzgarların en ferahlatıcısı senden esiyor
Sende seyrediyorum denizlerin en mavisini
Ormanların en kuytusunu sende gezmekteyim
Senden kopardım çiçeklerin en solmazın,
Toprakların en bereketlisini sende sürdüm.
DİKKAT! Adlaşmış sıfattan sonra isim geliyorsa anlam karışıklığı olmaması için virgül (,) konur.
Yaralı, kadına baktı.
Küçük, ağacın arkasına gizlendi…
İlk yorum yapan olun