1940 – 1960 Arası Hikâye Test – 1

Sinağrit Baba oltalardan birini kokladı. Bu, balıkçı Hristo’dur; kusurlu adam. Gözü açtır onun. İçinden pazarlıklıdır. Evet, fukaradır ama, kibirli değildir. Sinağrit Baba fukaralıkta gururu sever. Öteki oltaya geçti. Kokladı. Bu, balıkçı Hasan’dır. Geçi cart curt etmesine bakma korkaktır. Sinağrit Baba cesur insandan hoşlanır. Bir başka oltaya başvurdu. Balıkçı Yakup iyidir, hoştur, sevimlidir, edepsizdir, külhanidir. Ama kıskançtır. Kıskançları sevmez Sinağrit Baba Geç! Şu olta, hasisin tuttuğu olta Sinağrit Baba cömertten hoşlanır. Ama bu oltaya bir başvurmaya değer. Bir başvurdu. Hasisin oltasının iğnesini dümdüz etti. Sinağrit Baba iğneden kopardığı yarım kolyozu, çiğnemeden yuttu. Hasis, oltasını hızla topladı.
Sait Faik’in Sinağrit Baba isimli öyküsünden alınan bu metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Necati Cumalı’nın en güze çarpan tutumu anlattığı kişiler ve olaylarla okurun arasına girmemesi. Öğretmenlik etmiyor o. Tarih dersi, ekonomi dersi, toplum bilimi dersi vermiyor. Kendi düşüncelerini kişilerine söyletmiyor. Gerçeği yeniden yaratabilme gücünde olan sanatçı neden gereksesin söylevi! Ama bu öykülerde en güçlü söylevin veremeyeceği bir gerçeklik duygusu tütmektedir. Bu duygu, yazarın yan tutmamasından, kayıtsızlığından değil, insancıllığından geliyor. Böylece de “insan suçsuzdur” diyen bir mırıltı duyuluyor. Öykülerin yanı sıra o insanları, o yerleri görüp tanımak ilgisini uyandıran sevgiyle dolu bir ses. Necati Cumalı’nın ilgiyi kendi üzerine çekmemek için gösterdiği çaba, yazış biçiminde de gözükmektedir. Sözcüğün anlamında, tümcenin kuruluşunda, noktalamada şaşırtmaya kalkmıyor, yeniliği görünüşte aramıyor.
* 2. ve 3. soruyu bu metne göre cevaplayınız.
Aşağıdakilerin hangisi bu metinden çıkarılamaz?

Necati Cumalı’nın en güze çarpan tutumu anlattığı kişiler ve olaylarla okurun arasına girmemesi. Öğretmenlik etmiyor o. Tarih dersi, ekonomi dersi, toplum bilimi dersi vermiyor. Kendi düşüncelerini kişilerine söyletmiyor. Gerçeği yeniden yaratabilme gücünde olan sanatçı neden gereksesin söylevi! Ama bu öykülerde en güçlü söylevin veremeyeceği bir gerçeklik duygusu tütmektedir. Bu duygu, yazarın yan tutmamasından, kayıtsızlığından değil, insancıllığından geliyor. Böylece de “insan suçsuzdur” diyen bir mırıltı duyuluyor. Öykülerin yanı sıra o insanları, o yerleri görüp tanımak ilgisini uyandıran sevgiyle dolu bir ses. Necati Cumalı’nın ilgiyi kendi üzerine çekmemek için gösterdiği çaba, yazış biçiminde de gözükmektedir. Sözcüğün anlamında, tümcenin kuruluşunda, noktalamada şaşırtmaya kalkmıyor, yeniliği görünüşte aramıyor.
* 2. ve 3. soruyu bu metne göre cevaplayınız.
Aşağıdakilerin hangisi bu metinde sözü edilen sanatçıya aittir?

Arka Sokak adlı kitabı nedeniyle yargılanırken, yargıç, “Konularını neden hep fakir fukaradan, işçilerden aldığını, Türkiye’de varlıklı insanların, iyi yaşayanların olup olmadığını” sorduğunda yazar: “Ben gerçekçi bir yazarım. En iyi bildiğim konuları alırım. Varlıklı yurttaşların yaşayışlarını bilmiyorum, nasıl yaşadıklarından haberim yok.” demişti. Onun hikâyelerinin çoğu, ekmek peşinde koşan insanların serüvenleri üzerine kurulmuştur. Kitaplarından ikisine, Ekmek Kavgası ve Önce Ekmek adlarını vermesi boşuna değildir.
Bu metinde sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Cumhuriyet Dönemi’nde giderek güçlenen toplumcu gerçekçilik, 1940-1960 arasında —————— gibi isimlerle güçlenerek varlığını sürdürür. Bu yazarlar, hikâyelerinde ülkenin tamamındaki veya bir bölgesindeki sosyal problemleri eleştirel bir yaklaşımla ele alırlar. Özellikle köy ve köylü, alt gelir grupları, köyden şehre göç etmiş insanların hayat mücadeleleri, bu mücadele esnasında yaşanan çatışmalar hikâyelerin temel konularını oluşturur.
Bu metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

Köy kaynağından fışkıran, Azrail kadar korkunç ve amansız kişilerle çarpışa çarpışa sahneye çıkabilen işte bu genç köylü yazar, Efendilik Savaşı adlı eserinde bize Türk köylüsünün iç dünyasını şimdiye kadar hiç kimsenin gösteremediği bir ustalıkla anlatıyor. Kitabına “Gerek anamın gerek anam gibi bin bir yokluk içinde sürüne sürüne, Tanrı’dan aldıkları emanet canı, aldıkları gibi teslim etmeye çalışan komşularımın gözünde, çok önemli iki şey var: Birincisi ağalık, ikincisi efendilik…” diye başlıyor. Kitaptaki bütün hikâyelerin konularını anası, babası, kardeşleri, amcası, dayısı, teyzesi, halası, yengesi gibi yakın akrabaları, komşuları, öğrencileri, memur veya müfettiş gibi kendisiyle ilgisi olan kişiler teşkil ediyor.
* 6. ve 7. soruyu bu metne göre cevaplayınız.
İsmail Hakkı Tonguç’un bu şekilde değerlendirdiği sanatçı için
I. Bireyin iç dünyasını esas alan hikâyeler yazmaktadır.
II. Köy çıkışlı yazarlarımızdandır.
III. Realizm akımın etkisinde kalmıştır.
ifadelerinden hangisi ya da hangileri söylenebilir?

Köy kaynağından fışkıran, Azrail kadar korkunç ve amansız kişilerle çarpışa çarpışa sahneye çıkabilen işte bu genç köylü yazar, Efendilik Savaşı adlı eserinde bize Türk köylüsünün iç dünyasını şimdiye kadar hiç kimsenin gösteremediği bir ustalıkla anlatıyor. Kitabına “Gerek anamın gerek anam gibi bin bir yokluk içinde sürüne sürüne, Tanrı’dan aldıkları emanet canı, aldıkları gibi teslim etmeye çalışan komşularımın gözünde, çok önemli iki şey var: Birincisi ağalık, ikincisi efendilik…” diye başlıyor. Kitaptaki bütün hikâyelerin konularını anası, babası, kardeşleri, amcası, dayısı, teyzesi, halası, yengesi gibi yakın akrabaları, komşuları, öğrencileri, memur veya müfettiş gibi kendisiyle ilgisi olan kişiler teşkil ediyor.
* 6. ve 7. soruyu bu metne göre cevaplayınız.
Bu metinde sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

Kızın yanında oturan kuru, esmer bir delikanlı:
– Nefesini tüketme efendi… dedi, köylü kısmı, malum a… Şeher ekmaynan doymaz, içtikleri su yosunsu yosunsu kokmadı mı kanmazlar. Bilmez deelsin a…
Yan sıralarda oturan bir başka köylü:
– Sen nirden olun? diye sordu, şeher uşâsın ellaham…
– Yok, dedi beriki, köylüyüm ben de…
– Köylüsün de ne dimeye alışgın olurlar diyon? Sen alışgın deal mısın?
– Ben de alışgınım tabi ya… Hani sözün gelimi…
Beriki köylü sinirli sinirli devam etti:
– Biz de eyisini bilirik dünyanın. Elimize geçse… Eyi su dururken eşşek bile içmez yosunlu suyu… Hey yavrum hey…
Komisyoncu:
– Bu kız senin bacın mı? diye sordu.
Delikanlı:
– Deal, dedi, bacım deal a, kapı bir konşum.
– Nerye gidiyorsunuz?
– Şehere. Aha şu yamacımdaki de anası …
Kamyonda kırmızı küpeli kızdan başka kadın yoktu. Arkaya döndüm. Delikanlının yamacındaki kadını arandım. Yoktu. Yalnız, kirli, yamalı birtakım paçavralar…
Orhan Kemal’in “Kamyonda” isimli hikâyesinden alınan bu metin için aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?

Tuhaf ama bir estetik yok mu bu kelimede: Muhayyile…” …hayyile derken iki tepenin birbirine bağlı oval eteklerinde buzdan bir zemin. “Su soğuk… Sıcak su musluğu nerede?” ….buzdan bir zemin. Buradan gidip geliyorum. Münih Olimpiyatlarının şampiyonu Katerine With gibi. Ne güzeldin kız sen? Muhayyile… Şimdi de su çok sıcak… Muhayyile… Gençlik parkındaki bugi bugileri hatırlatıyor bazan, tahteravalliyi… “Tahayyül ediyorum. İşte bir ağda daha. Tahayyül mahayyül… Mahayyül daha güzel ama anlamını bilmiyorum.”
“-Como nedir?” demişti Hülya bir keresinde.”
Bu metinde kullanılan anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

1940-1960 döneminde eser veren bazı hikâyeciler, insanın iç dünyasının derinlikleri okura gösterilmek istemiş; bireyin kendisiyle ve toplumla çatışması, kaçış, bunalım gibi temaları işlemişlerdir.
Aşağıdakilerin hangisi bu anlayışı benimseyen sanatçılar içinde gösterilemez?

Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

Aşağıdakilerin hangisi bireyin iç dünyasını esas alan hikayelerin özellikleri arasında gösterilemez?

Memduh Şevket Esendal’a ait eserlerden hangisi türce diğerlerinden farklıdır?

Kemal Tahir, daha önce gazetelerde yayımladığı hikayeleri, 1951 yılında ——— isimli eserde bir araya getirmiştir. Bu hikayelerdeki kişilerinin hepsi köylüdür. Kitaptaki dört büyük hikâyeye, kişileri yönünden bir çekicilik veren şey, buradaki köylü tiplerinin, bizdeki magazin edebiyatının bol bol kullandığı klişe olmuş tiplerden çok başka niteliklerle belirlenmiş olmalarıdır. Bu klişeleşmiş köylü tiplerinin roman, hikâye, karikatür, mizah edebiyatı, nihayet tiyatro ve yerli filmlerimizdeki, muhtar, köy imamı, hovarda ağazade, çeşme başında gelin gibi örnekleri yerine, onun hikayelerinde, gerçekten gelen kişiler yer almaktadır.
Bu metinde boş bırakılan yere hangisi getirilmelidir?