10 Edebiyat Tekrar Testi – 1

Türk toplumlarındaki değişme, Türk edebiyatını da değiştirir. Bunun en kesin işareti, doğuya doğru yayılan İslamlığın nispeten yerleşik hayata geçmiş Budist Türklerle yeni yurtlar arayan göçebeleri inanış sistemi içine alışıyla başlar. Din savaşları (cihat), akıncı Türk geleneğine uygun düşer. Fethedilecek toprakların güçlüğü, bir dine yeni girmiş olmanın coşkusunu tazelikle yaşayan Türk boylarına bırakılır. Böylece 10. yy’dan başlayarak toplum yaşayışı ile onun ürünü olan edebiyat yaratısında başka bir aşamaya geçilir.
Bu metinde anlatılanlar edebiyatın hangi bilim dalı ya da alan ile ilişkisine doğrudan örnek gösterilebilir?

Edebiyatımızın destan dönemi hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Türk edebiyatının dönemleri hakkında aşağıda verilen bilgilerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

• Türklerin kullandığı ilk alfabedir.
• Türk damga sisteminden doğduğu düşünülmektedir.
• Orhun Abideleri bu alfabeyle yazılmıştır.

Yukarıdaki özellikleri taşıyan alfabe, aşağıdakilerden hangisidir?

Bu eser İslamiyet’in kabulünden önceki ve sonraki yaşamı, Türk dilini, tarihini, edebiyatını ve kültürünü yansıtan önemli bir özelliğe sahiptir. Akıcı bir Türkçenin kullanıldığı bu hikâyelerde Oğuz boyunun kendi içlerinde verdikleri mücadeleler, diğer boylarla yaptıkları savaşlar, hikâye kahramanının gösterdiği yiğitlikler, hanların ve beylerin övgüleri, Türk tarihine yönelik rivayetler, güzellik, dürüstlük ve ahlaklı olma, aşk gibi konular işlenmiştir.
Bu metinde bahsedilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

(I) İran edebiyatından doğan mesnevi, İslam uygarlığının ortak ürünü olarak Arap ve Türk edebiyatlarında da kullanılmıştır. (II) Özellikle divan şairleri tarafından sıkça tercih edilen mesnevilerde aruzun kısa kalıpları kullanılır. (III) Beş mesnevi yazan şairler hamse sahibi olarak nitelenmiş ve büyük saygı görmüşlerdir. (IV) Mesneviler dörtlükler halinde yazılır ve her beyit kendi içinde kafiyelenir. (V) Kafiyelenmedeki bu kolaylık, geniş hacimli mesnevilerin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Bu metinden numaralandırışmış cümlelerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

İslamiyet’in kabulünün ardından edebiyatımızda yeni nazım biçimleri görülmeye başlamıştır. Yusuf Has Hacip’in ————- adlı eseri Türk edebiyatının ilk mesnevi örneğidir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bir eşek var idi zaif ü nizâr
Yük elinden katı şikeste vü zâr

Gâh odunda vü gâh suda idi
Dün ü gün kahr ile kısuda idi

Ol kadar çeker idi yükler ağır
Ki teninde tü komamışdı yağır

Nice tü kalmamışdı et ü deri
Yükler altında kana batdı deri
Bu dizeler aşağıdaki metin türlerinin hangisinden alınmış olabilir?

Tanzimat Dönemi hikâyeleri hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Edebiyatımızda Tanzimat Dönemi’ne kadar Batılı anlamda hikâye görülmemekteydi. Halk hikâyeleri, mesneviler, cenknameler toplumun hikâye ihtiyacını gideriyordu. Tanzimat ile birlikte birçok edebî tür gibi modern hikâye de edebiyatımıza dahil oldu. Samipaşazade Sezai’nin ————– adlı eseri Türk edebiyatının Batılı anlamdaki ilk hikâye kitabı kabul edilir.
Bu metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

(I) Millî Edebiyat Dönemi’nde hikâye üzerinde yoğunlaşan ilk sanatçı Ömer Seyfettin olmuştur. (II) Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu gibi dönemin önemli sanatçılar da romanın yanı sıra hikâye türünde eserler yazmışlardır. (III) “Yeni Lisan” hareketinin etkisiyle bu dönem hikâyelerinde dil anlayışında sadeleşme görülmektedir. (IV) Bu dönemin hikâye yazarları Çehov tarzı hikâyenin en başarılı örneklerini kaleme almışlardır. (V) İlk kez bilinçli olarak İstanbul dışına çıkılmış, “memleket edebiyatı” olarak adlandırılan anlayış, bu dönemde ortaya çıkmıştır.
Bu metinde numaralandırılmış cümlelerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

Haseki taraflarında bir çıkmaz sokağın içinde yalnız duran üç odalı bu ev, bir mezar gibi sükûnet-i ebediye ile muhat idi. Bir hal-i nisyan ve metrukiyette bulunuyordu Çatısında kopan bir tahta, damından uçan bir kiremit, duvarından yuvarlanan bir taş, senelerce düştüğü yerde kalır. Ara sıra çirkin, ihtiyar bir Rum karısı cadılara mahsus dehşet ve sükûnetle dışarı çıkarak malzeme-i beytiyesini iştira ve tedarikle alelacele eve girip kaybolurdu.
Samipaşazade Sezai’nin “Pandomima” isimli hikayesinden alınan bu metin ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

Edebiyat tarihlerimiz Türk hikâyesinin ilk örneklerini genellikle Tanzimat’tan sonra verilen (I) eserler içinde gösterirler. Bu tavır bir bakıma hikâye türünün, roman gibi bize Batıdan geldiği (II) şekilde, daha açık bir deyimle modern hikâye olarak ele alınmasından (III) kaynaklanmaktadır. Oysa destan devrinden itibaren oluşturulan (IV) eserler arasında kendine has özellikleri ile geniş anlamda hikâye kavramı içine alınabilecek (V) edebi eserlerimiz mevcuttur.
Bu metinde numaralandırılmış sözcüklerden hangisi farklı türde bir fiilimsidir?

XV. yüzyılda Karamanoğulları, Selçuklu egemenliğine son verirken (I) eski Osmanlıcanın temelleri atılıyordu (II). Türkçe bu dönemde şiirden başka (III) devlet işlerinde de kullanıldı (IV). Fakat daha sonra bu dil, arılığını koruyamadı (V).
Bu metinde numaralandırılmış sözcüklerden hangisi fiilimsidir?

Türkçe, IX. yüzyıldan başlayarak (I) Farsçanın, Arapçanın etkisi ile karşılaşır. Suriye-Irak-İran’da Samanoğulları, asıl İran’da Gazneliler, yurdun ulusal dili Farsçayı devlet dili olarak (II) benimsemek (III) zorunda kalırlar.
Bu metinde numaralandırılmış fiilimsilerin türü sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir?